Irgandı köprüsü, Dünya’nın en eski çarşılı köprüsüdür. 1442 yılında yapılmış olan Irgandı Köprüsü, o günden bu yana birçok tatsız hadiseler atlatmıştır. Türkiye’nin en önemli köprülerinden biri olan tarihi köprünün dünyada 3 benzeri bulunmaktadır. Bunlar; Bulgaristan‘ın Lofça kentinde Osma Köprüsü, İtalya‘nın Floransa kentinde Ponte Vecchio Köprüsü ve Venedik kentinde Rialto Köprüsü‘dür.

Irgandı Köprüsü, Bursa

Irgandı Köprüsü 1442 yılında İran’ın Irgandı’dan gelen Irgandılı Ali’nin oğlu Hacı Muslihiddin tarafından inşa edilmiştir. II. Murad zamanında yapılmış olan Tarihi Irgandı Köprüsü dönemin önemli eserleri arasında yer almaktadır. Köprü üzerinde bir sıra boyunca 16 dükkan bulunmaktadır. Karşılıklı olarak düşünüldüğünde toplamda 32 dükkan faaliyet göstermektedir. 1640 yılında Celali ayaklanmasından sonra şehre gelen Evliya Çelebi’ye göre o tarihlerde 200 dükkanın faaliyet gösterdiğini belirtse de yapılan çalışmalar sonucunda aslında bu rakamın oldukça fazla ve abartılı bir tabir olduğu belirtilmektedir.

Evliya Çelebi, Katip Çelebi gibi seyyahların, Charles Texier, Julia Pardoe gibi yabancı gezginlerin ve araştırmacıların kayıtlarında tarihi Irgandı Köprüsü hakkında söyledikleri bazı kafa karışıklıklarına yol açmıştır.

1640 yılında şehre gelen Evliya Çelebi tarihi köprü hakkında şunları belirtmiştir.
“Bu cisr dükkanlarının üzeri cümle tonoz kemerlerle mebni olup kurşunla mesturdur. Bu cisrin iki başında kale kapıları gibi demir kapilar üzere mazgal delikleri vardır. Kapılar seddedilirse başka bir yerden zafer mümkün değildir. Cisrin bir tarafı boştur, han gibi misafirhane olup at bağlanır. Rum, Arap ve Acem’de bir gözlü, meşhur-ı atak, eflake ser çekmiş, azim cisrlerin biri de budur”.

Tarihi köprünün 1442 yılında ilk yapıldığı tarihte üzerinde dükkanların olmadığını belirtilmektedir. Yapılışından 100 sene sonra üzerine dükkanların inşa edildiği ve Osmanlıların tek arasta köprü örneği olan bu yapının ortaya çıktığı belirtilmektedir. Ancak yine araştırmalar gösteriyor ki; aslında köprünün yapılışı sırasında dükkanların üzerilerine inşaatı yapılacağı düşünülmüş ve yapının bu doğrultuda tasarlandığı belirtilmiştir.

Tarihi ırgandı çarşılı köprüsü yapılışı hakkında tek bir kaynak olmadığı için bazı rivayetlerde ortaya atılmaktadır. Bunların en bilineni ise;

“Orhan Bey döneminde bir savaşçı kayaların arasından gelen sesi düşman sanıp kılıcını kayaya vurması sonucu “ırgalayarak” yani hareket ederek ortaya hazine çıkartmıştır. Savaşçı vakit kaybetmeden bu hazineyi Orhan Bey’e götürüp durumu izah etmiştir. Orhan Bey ise bu paranın ona ait olduğunu belirtip bir hayır yapmasını önermiştir. Savaşçı da bunun üzerine Irgandı Köprüsünü yaptırmıştır.”

Ancak bu yapının diğer tarihi dokümanları incelendiğinde bu rivayetlerin sadece şehir efsaneleri olduğuna artık herkes inanmaktadır.

Irgandı Köprüsü Dükkanları

Irgandı köprüsü üzerinde yer alan dükkanlarda sanat atölyeleri, geleneksel el sanatları ve diğer sanatkarların dükkanları yer almaktadır. Tarihi köprü üzerinde toplam 32 dükkan bulunmaktadır. Bu dükkanlarda sanat atölyelerine katılabilir, geleneksel el işçiliği hakkında birçok bilgiyi edinebilirsiniz.

Tarihi ırgandı çarşılı köprüsü üzerinde yer alan dükkanların ilk yapıldığı dönemde ahşap bir yapıda olduğu, mevcut dükkanların 1559 yılında kagire dönüştürüldüğü belirtilmektedir.

Irgandı Köprüsü Giriş Ücretleri

Irgandı köprüsüne girişler ücretsizdir. Köprü üzerinde bulunan sanat atölyelerinde alacağınız eğitimler ve katılacağınız workshop etkinlikleri sadece ücrete tabidir. Bazı etkinlikler ise tamamen ücretsizdir. Eğer ücretsiz eğitimlerden faydalanmak istiyorsanız köprü üzerinde yer alan sanat atölyelerini internet ortamında takip edebilirsiniz.

Irgandı Köprüsü Ziyaret Saatleri

Irgandı köprüsü ziyaret saatleri 10:00 ila 18:00 saatleri arasındadır. Pazar günleri genelde dükkanlar kapalıdır. Yaz saati boyunca kapanış saatleri farklılık gösterebilmektedir.

Irgandı Köprüsü Festivalleri

Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından “Irgandı Köprüsü Sanat Günleri“ festivali düzenlenmektedir. Festival kapsamında sanat atölyeleri, dinletiler ve sergiler yer almaktadır. Irgandı köprüsü sanat günleri hem yerel hem de ulusal alanda başta Bursa olmak üzere Türkiye’nin el sanatlarının tanıtımında ciddi rol oynamaktadır.

Irgandı Köprüsü Restorasyon Çalışmaları

Irgandı köprüsü 1442 yılında yapılışından sonra birçok tadilat görmüştür. Sel felaketi, 1855 yılında meydana gelen deprem ve Kurtuluş Savaşı sırasında işgal güçlerinden olan Yunanlıların Bursa’yı terk ederken köprüyü dinamitleyerek yıkımına uğratması bu tarihi yapının birden fazla tadilat görmesinde büyük etken olmuştur.

14 Eylül 1567, 25 Ekim 1567, Mart 1573, Haziran 1576, Şubat 1632 tarihlerinde Bursa Kadı Sicil Müdürlüğünde tamiratı için kayıtlar bulunup köprünün bu tarihlerde tadilattan geçtiği bilinmektedir. Ayrıca sel felaketi yüzünden acil tadilat içinde Aralık 1848 yılında tekrar bir kayıt oluşturulmuştur.

1922 yılında işgalci yunan askerlerinin köprüyü dinamit ile patlaması sonucu meydana gelen hasarın onarımı 1949 yılında dükkansız olarak betonarme yapıda tamamlanmıştır. Tarihi ırgandı çarşılı köprüsü 1988 yılında rekonstrüksiyonu başlanmış, 2004 yılında ikinci rekonstrüksiyon aşamasına uygun olarak tamamlanmıştır.

Irgandı Köprüsünün En Önemli Özelliği

Irgandı köprüsü 1854 yılında şehri gezmeye gelen bir gezgin tarafından çekilmiş ilk Bursa fotoğrafı olma özelliğini taşımaktadır. Ayrıca dünya üzerinde köprü üstü çarşı özelliği ve yapılış tarihi ile en eski çarşılı köprüsüdür.

Irgandı Köprüsü Nerede ve Nasıl Gidilir?

Tarihi ırgandı çarşılı köprüsü Bursa’nın Yıldırım ve Osmangazi ilçelerini birbirine bağlayan Gökdere mevkiinde yer almaktadır. Kent AVM önünden yürüyerek 25 dakikada Metro’dan Gökdere Durağın’da inerek 10 dakika gibi kısa bir zaman diliminde köprüye ulaşım sağlayabilirsiniz.

Irgandı Köprüsü Çevresi Yemek Mekanları

Tarihi ırgandı köprüsü çevresinde kafe ve restoranlar bulunmaktadır. Köprülü çarşı etrafında yer alan mekanlarda yemek yiyebilir ve tarihi köprü ile birlikte Gökdere’yi izlerken kahve içebilirsiniz. Ayrıca ırgandı köprüsüne çok yakın mesafede bulunan Ulu Camii etrafında da birçok restoran bulabilirsiniz.

Irgandı köprüsüne ulaşım sağlarken yolda dinleyeceğiniz müzik listeniz hazır değil ise “Uzun Yol Müzikleri” yazımızı okuyabilirsiniz. Böylelikle yolculuk öncesi kendinize harika müzik listeleri oluşturabilirsiniz.

Yazı Özeti

Konu

Irgandı Köprüsü » Dünya'nın En Eski Çarşılı Köprüsü (Bursa)

Açıklama

Irgandı köprüsü, Dünya’nın en eski çarşılı köprüsüdür. 1442 yılında yapılmış olan Irgandı Köprüsü, o günden bu yana birçok tatsız hadiseler atlatmıştır. Türkiye’nin en önemli köprülerinden biri olan tarihi köprünün dünyada 3 benzeri bulunmaktadır. Bunlar; Bulgaristan'ın Lofça kentinde Osma Köprüsü, İtalya'nın Floransa kentinde Ponte Vecchio Köprüsü ve Venedik kentinde Rialto Köprüsü'dür.

Yazar

Mecit YILMAZ

Yayıncı Adı

rotamhikaye

Yayıncı Logo